The Black Death

Hallo iedereen, zoals de titel wel doet vermoeden, zal ik vandaag schrijven over de Zwarte Dood. Gaat er nog steeds geen belletje rinkelen? Wel, een synoniem voor de Zwarte Dood is de pest. 
Wat gebeurde er in de middeleeuwen tijdens deze pandemie en hoe gingen mensen er in die tijd mee om? Kom het snel te weten!

De ziekte itself 

bron foto: http://virgogeschiedenis.weebly.com/de-pest.html

De Pest is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Yersinia pestis. De ziekte wordt overgedragen van dieren naar mensen. Pest circuleert met name onder wilde knaagdieren en vlooien (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2020).

Welke ziekteverschijnselen zijn er? 

bron foto: UNKNOWN  https://www.demorgen.be/leven-liefde/de-zwarte-dood-is-ontrafeld~bb03a765/

Builenpest begint met koorts, hoofdpijn en koude rillingen, gevolgd door zeer pijnlijke builen in de liesstreek en de oksels. Zonder behandeling dringt de bacterie in ongeveer de helft van de zieken door in de bloedbaan en veroorzaakt een bloedvergiftiging. Een onbehandelde bloedvergiftiging is vrijwel altijd dodelijk (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2020).

Hoe ontstond deze ziekte? 

                        De rattenvlo
bron: https://historiek.net/de-pest-in-europa-1347-1352/65463/ 

Ik bekeek een interessant filmpje in verband met de Pest. Zeker eens kijken, dan zijn jullie goed mee in mijn verhaal. 

De ziekte is afkomstig van een vlo die het bloed van een besmette rat heeft opgezogen. Wanneer je door zo'n vlo gebeten werd, kon je zelf ook besmet geraken en ziek worden. In die tijd gooiden mensen hun afval gewoon op straat, waardoor ratten zich daar thuisvoelden. Zo werd de ziekte nog meer verspreid. Oorspronkelijk ontstond de ziekte in China en kwam de ziekte via handelsschepen in Europa. De scheepslieden werden gebeten door de vlooien en brachten deze zo mee naar Europa. Het vormde een keerpunt voor de geschiedenis van Europa. 

In de havens en de Middellandse zee klonken geruchten over een dodelijke epidemie in het oosten, maar niemand geloofde dat Europa erdoor zou getroffen worden.. 

Wat waren de gevolgen voor de maatschappij? 

"Veertiende-eeuwers begrepen weinig van de verschrikkelijke ziekte. Zeker, er bestond een flauwe notie van de besmettelijkheid, maar ook niet meer dan dat. In Milaan werden de deuren van woningen waarin zich ziektegevallen openbaarden zonder pardon dichtgespijkerd en gemarkeerd met een groot kruis. In Pistoia werden reizigers geweerd. Er was echter geen kruid tegen gewassen. Niets hielp. In Orvieto werden boeteprocessies gehouden. In Rome en Venetië en tal van andere steden hield de achtergebleven geestelijkheid extra missen" (Luc Panhuysen, 2010).  

Mensen zochten steun en troost bij de kerk, gaven een verklaring voor de ziekte: het was een straf van god. begravingen van mensen gingen dag en nacht door, mensen durfden niet meer buitenkomen... Er waren ook geleerden die onderzoek deden naar de ziekte en van alles uitvonden om de ziekte tegen te houden zoals bijvoorbeeld vuur te maken als schild. 

Uiteindelijk werd er een grote hap uit de bevolking genomen: er zijn wereldwijd ongeveer 75 miljoen mensen aan de pest gestorven (https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwarte_Dood.)

Een straf van God?

bron: https://www.historischnieuwsblad.nl/de-pest-besmette-en-doodde-miljoenen-mensen/

Er ontstond een beweging van troost in 1348: de flagellanten. Flagellanten waren mensen die zichzelf pijnigden met een zweep (tot bloedens toe) omdat zij ervan overtuigd waren dat de Zwarte Dood een straf van God was. Wanneer de flagellanten een dorp of stad binnenkwamen, gingen ze naar de kerk om de klokken te luiden. De mannen ontblootten het bovenlijf en gingen in een cirkel staan. Dan begon de zelfpijniging, waarvoor ze een zweep gebruikten met drie riemen en ijzeren kogeltjes aan de uiteinden. Tijdens het ritueel werd er volop gezongen en gebeden. Het hoofd van de flagellanten moedigde de buitenstaanders aan om hetzelfde te doen. Mensen die zich aansloten bij de groep, deden dat eigenlijk puur uit hoop om aan Gods straf te ontkomen (Panhuysen, 2010). 

De beweging van de flagellanten werd een groot succes! Al was er 1 groot nadeel... doordat ze rondtrokken verspreidden ze de ziekte nog meer. Het gevolg hiervan was, dat de toenmalige paus Clemens beslist had dat alle hoofd-flagellanten van Warschau tot Sicilië op de brandstapel moesten belanden (Panhuysen, 2010).

Hieruit kan er dus geconcludeerd worden dat niemand vrij was om de pest te krijgen, ook gelovigen niet. Mensen geven graag een verklaring voor iets wat onnatuurlijk, onbekend is, zodat ze een houvast hebben. Dat leerde ik uit de lessen RZL :-). 

De herhaling van de geschiedenis

Er zijn enorme gelijkenissen met het Coronavirus. Ik bespreek ze hieronder:

• De weg die de pest doorheen Europa aflegde, is dezelfde zoals dat het Coronavirus zijn weg aflegde: de pest brak uit in China en kwam via Italië in Europa (Vandervelden, 2020). Toevallig? 

• De pest zorgde ervoor dat er heel veel mensen stierven aan deze ziekte. Ook het Coronavirus heeft intussen al voor veel doden gezorgd. Het enige verschil hier is dat in de middeleeuwen er nog geen wetenschappers bestonden zoals wij die nu kennen. De overlevingskans toen was veel minder dan dat nu het geval is met Covid-19. 
• Mensen waarbij er nu corona wordt vastgesteld, moeten in quarantaine. In de middeleeuwen werd iedereen wie besmet was met de pest, ook afgezonderd. Hun aanpak was eigenlijk een beetje hetzelfde zoals het onze: ook zij namen maatregelen op vlak van hygiëne, net zoals wij (Duin, 2020). 
• Bij beide gevallen hangt er een prijskaartje aan: ook in de tijd van de pest moest er een evenwicht gevonden worden tussen de medische en economische belangen (Duin, 2020).

Zo dat was het een beetje! 

Tot snel, 

Anaïs 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bronvermelding: 

Duin, J. R. (2020). De aanpak van het coronavirus: 'Sinds de pest is er niet veel veranderd'. 

  Geraadpleegd via: https://www.parool.nl/wereld/de-aanpak-van-het-coronavirus-sinds-de-pest-is-er-niet-veel-veranderd~b48e2511/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Koops, E. (2020). De pest in Europa (1347-1352) - De Zwarte Dood. [Foto]

  Geraadpleegd via:https://historiek.net/de-pest-in-europa-1347-1352/65463/

Panhuysen, L. (2010). De pest besmette en doodde miljoenen mensen. 

  Geraadpleegd via: https://www.historischnieuwsblad.nl/de-pest-besmette-en-doodde-miljoenen-  mensen/ 

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (2020). Pest. 

  Geraadpleegd via: https://www.rivm.nl/pest

UNKNOWN (2011). De zwarte dood is ontrafeld. [Foto].
  Geraadpleegd via: https://www.demorgen.be/leven-liefde/de-zwarte-dood-is-ontrafeld~bb03a765/

Vandervelden, J. (2020). De geschiedenis lijkt zich te herhalen: in de middeleeuwen kwam ook de pest via Italië Europa binnen. 
  Geraadpleegd via: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/02/27/hoe-ook-de-pest-via-italie-europa-binnendrong/